Rodzaje żarówek – jakie typy najczęściej wykorzystujemy w warunkach domowych?

Jakie są rodzaje żarówek? Oświetlenie można klasyfikować według wielu kryteriów. Z perspektywy konsumenta najważniejsza jest jednak technologia, jaką wykorzystuje do świecenia żarówka, rodzaj gwintu i ewentualnie kształt bańki. W dalszej części poradnika opowiemy więcej o każdej z tych cech i podpowiemy, jakie rodzaje żarówek sprawdzą się w określonych zastosowaniach.

Rodzaje żarówek domowych – podział ze względu na wykorzystaną technologię

Klasyczne żarówki wolframowe

Do niedawna najpowszechniejszy typ żarówek wykorzystywanych w gospodarstwach domowych. Tradycyjne żarówki emitują bardzo przyjemne, ciepłe światło, ale jednocześnie przetwarzają znaczną część pobieranej energii na ciepło. Z tego powodu są obecnie stopniowo wypierane przez bardziej energooszczędne rozwiązania.

Żarówki LED

Jedna z najbardziej popularnych alternatyw dla klasycznych żarówek. Żarówki LED wykorzystują do świecenia diody elektroluminescencyjne, więc teoretycznie nie powinno się nazywać ich żarówkami, ponieważ bańka się nie nagrzewa, a w środku nie ma żarnika. Mimo to przyjęło się nazywać je żarówkami.

Żarówki LED słyną z energooszczędności. Dzięki temu, że praktycznie cała pobierana przez nie energia jest zamieniana na ciepło, pobierają znacznie mniej prądu niż ich tradycyjne poprzedniczki. Do tego emitują przyjemne światło o widmie ciągłym, które można bez trudu przyciemniać, a nawet sterować nim zdalnie przy pomocy aplikacji mobilnej.

Halogeny

Halogeny to żarówki z żarnikiem wypełnionym gazami szlachetnymi, w tym halogenami.

Halogeny do niedawna bardzo często wykorzystywało się w oświetleniu wbudowanym w ściany i sufity, ale nie tylko. Dostępne były też klasyczne żarówki, wykorzystujące tę technologię oświetleniową.

W 2018 roku żarówki halogenowe zostały wycofane z rynku na terenie całej Unii Europejskiej. Powodem tej decyzji jest konieczność ograniczenia zużycia energii i tym samym emisji CO2. Przepaloną żarówkę halogenową bez problemu zastąpimy ledowym odpowiednikiem.

Świetlówki kompaktowe

Świetlówki kompaktowe to lampy wyładowcze wykorzystujące do świecenia tę samą technologię co tradycyjne świetlówki. Są to zatem skręcone rury wypełnione parami rtęci i argonem, które świecą na skutek wyładowań jarzeniowych. Wyładowania te wytwarzają promieniowanie ultrafioletowe, które jest zamieniane w światło widzialne przez luminofor, którym jest od wewnątrz pokryta rura. W zależności od rodzaju zastosowanego luminoforu światło może mieć różne kolory i temperatury barwowe.

Świetlówki – czy to zwykłe, czy kompaktowe – także są obecnie wypierane przez ledy. Przemawia za tym wiele argumentów: ledy są bardziej energooszczędne, emitują przyjaźniejsze dla oczu światło i nie zawierają rtęci.

Rodzaje żarówek – typy gwintów i trzonków

Pytając o to, jakie są rodzaje żarówek, często mamy na myśli rodzaj gwintu. W Polsce największą popularnością cieszą się tzw. gwinty Edisona:

• – E27 – klasyczny, duży gwint Edisona o średnicy 27 mm. Żarówki z tym gwintem stosuje się w wielu różnych oprawach, zarówno wiszących, jak i stojących.
• – E14 – tzw. mały gwint Edisona o średnicy 14 mm. Tego rodzaju żarówki najczęściej znajdują zastosowanie w oprawach o wielu punktach świetlnych (np. żyrandolach) oraz mniejszych lampach.

Żarówki (najczęściej halogeny i ledowe alternatywy dla halogenów) niekiedy zakończone są też trzonkiem, oto ich najpopularniejsze rodzaje:

• – GU10 – trzonek reflektorowy o rozstawie 10 mm.
• – MR16 – trzonek reflektorowy o rozstawie 6 mm.
• – G4 – trzonek reflektorowy o rozstawie 4 mm.

Takie żarówki montuje się na wcisk lub zatrzask. Znajdują zastosowanie przede wszystkim w oświetleniu wmontowanym w sufity lub ściany.

Rodzaje żarówek – podział ze względu na kształt bańki

Najpopularniejsze kształty baniek żarówek to kula i świeczka. Poszczególni producenci oferują jednak żarówki w bardziej fantazyjnych kształtach. Przykładowo, ostatnio dużą popularnością cieszą się żarówki o bardzo dużych bańkach w stylu vintage.

Na co zwracać uwagę wybierając żarówkę do domu?

Gdy wiemy już jakiego rodzaju żarówki potrzebujemy, czas przyjrzeć się jej parametrom opisanym na pudełku.

• – Moc/luminacja – im większa, tym żarówka będzie intensywniej świecić. Najsilniejszych żarówek używa się do oświetlenia ogólnego – słabszych do lampek nocnych oraz żyrandoli na 3,4 i więcej żarówek.
• – Temperatura barwowa – potocznie barwa światła wyrażana w Kelwinach. Do wyboru mamy barwę ciepłą (poniżej 3300 K), neutralną (od 3300 do 5000 K) i zimną (powyżej 5000K). Więcej o tym, czym charakteryzuje się każda z – nich, przeczytasz w tym artykule.
• – Współczynnik CRI – powinien być jak najbliższy maksymalnej wartości 100, ponieważ tyle wynosi CRI światła dziennego. Im wyższy, tym kolory oświetlanych przedmiotów będą wyglądać naturalniej.

Uwaga! Kupując żarówki LED, nie powinno się patrzeć na ilość pobieranych przez nie Watów, ponieważ wartość ta nie przekłada się na skuteczność świetlną. Zamiast tego należy zwracać uwagę na lumeny – odpowiednik 100 Watowej żarówki będzie miał 1400 lumenów. Na szczęście producenci oświetlenia zwykle informują o tym na opakowaniach żarówek LED, więc nie trzeba przeliczać tych wartości samodzielnie.